Dondurma son yıllarda sadece yaz lezzeti olmaktan çıktı. Türkiye dondurma konusunda büyük bir pazar ve birçok yabancı markanın ağzını sulandırıyor. Çeşitler giderek artsa da bu toprakların lezzetlerinin ayrı bir yeri var. Coğrafi işaret tescilli Maraş Dondurması bu lezzetler arasında öne çıkıyor. Maraş Dondurması’nın olmazsa olmazı ise salep ve keçi sütü. Bu tescilli lezzetin sürdürülebilirliği için salep ve keçi sütünün sürdürülebilir olması da şart.
ENDEMİK BİTKİ AMA SERADA YETİŞİYOR
Maraş Dondurması’yla adını duyuran Mado Dondurmaları’nın Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kanbur, yüzyıllardır üretilen bu özel ürünün tarım ve hayvancılıkta özel desteklerle sürdürülebilir olacağı görüşünde.
Hürriyet’e konuşan Kanbur, “Salepsiz Maraş Dondurması olmaz. Maraş’ın salebi kendine has. Ormanda ağaçların altında yetişen endemik bir bitki bu. Ancak toplanması yasaklandı. Biz şirket olarak çiftliğimizde kendi seralarımızda yetiştiriyoruz ama yetmiyor. Yıllık 25 ton üretimimiz var. Yine de daha fazlası gerek. Bu nedenle köylünün salep tarımı yapması şart” dedi.
Salep tarımının artırılması için Kahramanmaraş Üniversitesi ile de çalışmalar yürüttüklerini ifade eden Kanbur, sözlerini şöyle sürdürdü: “Tarım orman Bakanlığı ile daha dün (önceki gün) bu konuyu konuştum. Riski anlattım. Biz bu konuda devletin Maraş köylüsünü desteklemesini talep ediyoruz. Ben 10 yıl alım garantisi veriyorum. Köylü salep tarımı yapsın, biz bilimsel destek de veririz. Maraş’a özel keçi sütü önemli ama o da yetersiz. Aksi taktirde Maraş Dondurması gibi bir değerin geleceği tehlikeye giriyor.”
KİLOGRAMI 4 BİN TL
-Salep sadece dondurmada değil içecek ve farklı yiyeceklerde de kullanılan bir bitki. Mehmet Kanbur’un içecek olarak salebi dünyaya tanıtma planı da var. 38 ülkeye dondurma başta olmak üzere birçok lezzeti ihraç ettiklerini anlatan Kanbur, “Hedeflerim arasında Maraş salebini de dünyaya tanıtmak var. Kahve Yemen’den, Salep Maraş’tan gelir sözü otursun istiyorum” dedi.
Salep satışlarına ilgi de sürekli artıyor. Online alışveriş sitelerinde 50 gramını 300 TL’ye satan da var kilogramını 4 bin TL’ye satan da. Mehmet Kanbur iyi salebin kilogram fiyatının 4 bin TL civarında olduğunu belirterek, “Üretilsin, ben piyasa değeri neyse bunu vereceğim. Yeter ki sürekliliği olsun” sözleriyle piyasanın artık fiyattan bağımsız talebe odaklandığını işaret etti.
KEÇİ SÜTÜNÜ DESTEKLERİZ
-Maraş Dondurması’nın kentte tanınan ustalarından Hacı Mehmet Şan da sürdürülebilirlik riskinin ciddi boyutlara ulaştığını söyledi. Kahramanmaraş’ta yatırım yapan Dondurmacı Hacı Usta lakaplı Hacı Mehmet Şan, “Maraş Dondurması tehlikede. Bunun bir nedeni salep, diğer nedeni de Maraş Keçisi’nin yeterli olmaması. Maraş Dondurması’na tadını veren keçi türü ayrı. Bu türden şu anda 20 bin adet var. İçlerinde hasta olanlar var. Sayı 15 bine düşüyor. Hepsi yılda bir ton süt verse 15 bin ton yapar. Bu Maraş Dondurması için yeterli değil” şeklinde konuştu.
Gerçek Maraş Dondurması’nın yüzde 100 keçi sütü ve yüzde 100 salepten oluşması gerektiğini belirten Şan, “Kahramanmaraş’ın Kartal denilen beldede bir aile var. Bu keçiyi besliyorlar, onlardan günde 1 ton süt alıyoruz ama yeterli değil. Biz de işletme olarak keçi besleyen köylüleri desteklemeye hazırız” diye konuştu.
6 AYDA 38.1 MİLYON DOLARLIK İHRACAT
-Türkiye’nin dondurma ihracatı yatay seyirde. 2022’de 68.1 milyon dolarlık ihracat gerçekleşmiş. Her yıl en büyük ihracat Amerika Birleşik Devletleri’ne yapılıyor. Bu yılın ilk altı ayında da 38.1 milyon dolarlık ihracata imza atılmış. Bunun 6 milyon doları ABD’ye gitmiş. Kosova, Avrupa, Arnavutluk gibi ülkeler önemli müşteriler arasında.
